Kunnen volwassenen hoofdluis krijgen?
Ja! Hoofdluizen bevinden zich niet alleen op de hoofden van kinderen. Het klopt dat hoofdluis vaker voorkomt bij kinderen die in groepsverband leven (zoals op de crèche of in de kinderopvang) of naar school gaan (vooral tussen de 3 en 10 jaar). Maar dat betekent niet dat volwassenen helemaal geen last kunnen krijgen van luizen. Luizen maken geen onderscheid tussen verschillende hoofden. Dit parasitaire insect is een hematofaag, wat betekent dat het zich voedt met menselijk bloed door de hoofdhuid te bijten – of dat nu de hoofdhuid van een kind of een volwassene is.
Hoofdluizen worden overgedragen door direct contact, oftewel haar-op-haar contact. Ze kunnen ook worden verspreid via objecten die in aanraking zijn geweest met de hoofdhuid, zoals haarborstels, kammen, haarspeldjes, mutsen, sjaals, knuffels, koptelefoons, enzovoort. Deze manieren van overdracht verklaren waarom kinderen vaker last hebben van luizen dan volwassenen. Kinderen hebben meer lichamelijk contact met elkaar en delen hun spullen vaker.
Volwassenen die besmet raken met hoofdluis zijn meestal naasten (zoals ouders en grootouders) van kinderen met luizen of medewerkers van scholen en crèches. Het komt vaak voor dat het hele gezin begint te krabben zodra een kind hoofdluis van school meebrengt.
Elk jaar wordt tot 20% van de schoolgaande kinderen besmet met hoofdluis.
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, heeft hoofdluis niets te maken met slechte hygiëne. Het komt voor in alle sociale lagen en milieus. Hoofdluizen brengen bovendien geen ziekten over op kinderen of volwassenen.
Hoe weet je of je hoofdluis hebt?
Wat is een actieve luizenbesmetting?
De aanwezigheid van een levende luis in het haar is voldoende om een actieve besmetting te bevestigen. De aanwezigheid van neten (luizeneitjes) alleen betekent echter niet per se dat er een actieve besmetting is. Neten kunnen namelijk ook dood zijn, wat kan wijzen op een vorige besmetting. Alleen als de neten nog levend zijn, kan er sprake zijn van een actieve besmetting.
Hoofdluis kan hevige jeuk veroorzaken op de hoofdhuid, in de nek en rondom de slapen. De jeuk begint meestal vier tot zes weken na de eerste besmetting. Soms kunnen kleine rode of blauwachtige vlekjes op de hoofdhuid verschijnen op de plekken waar luizen hebben gebeten.
Toch geldt dat in 40% van de gevallen hoofdluis geen symptomen veroorzaakt.
Het haar controleren onder een goed licht
Als je een luizenbesmetting vermoedt, kun je iemand anders vragen je hoofdhuid en haar lok voor lok te controleren. Zorg voor goed licht, want luizen vermijden licht, waardoor je ze beter kunt zien bewegen. Begin met het controleren achter de oren en in de nek, omdat luizen zich daar vaak als eerste nestelen.
Volwassen luizen zijn 2 tot 4 millimeter groot, bruin, langwerpig van vorm en beweeglijk.
Tijdens de controle kunnen ook neten worden gezien. Neten zijn witachtig, stevig aan het haar gehecht (ze moeten tussen de nagels worden geknepen om ze te verwijderen) en bevinden zich dicht bij de haarwortel.
Gebruik een luizenkam
De beste manier om levende luizen op te sporen, is met een luizenkam. Dit is een kam met zeer fijne, stijve tanden (minder dan 0,3 millimeter tussenruimte).
Hoe gebruik je een luizenkam?
- Maak het haar nat en breng een crèmespoeling of conditioner aan.
- Kam het haar lok voor lok, van de wortel tot de punt.
- Veeg de kam na elke lok af op een wit papieren doekje en controleer op luizen.
Hoe kom je van hoofdluis af als volwassene?
Om van hoofdluis af te komen, is een lokale behandeling noodzakelijk. Daarnaast kunnen hygiënemaatregelen helpen.
Anti-luizen- en netenproducten
Hoofdluizen kunnen worden bestreden met lokale behandelingen zoals lotions, shampoos of sprays die verkrijgbaar zijn bij de drogist, apotheek en supermarkt.
Deze producten bevatten vaak dimeticon (siliconenolie), een stof die luizen en neten verstikt door hun luchtwegen af te sluiten. Dit type behandeling veroorzaakt geen resistentie en is niet giftig, in tegenstelling tot insecticiden.
Hoe gebruik je deze producten?
- Lees altijd de gebruiksaanwijzing zorgvuldig om de instructies en inwerktijd te volgen.
- Breng het product aan op droog haar, dicht bij de wortels, en masseer de hoofdhuid om het goed te verdelen.
- Laat het product enkele minuten inwerken (zie de gebruiksaanwijzing), was het haar met een milde shampoo en spoel goed uit.
- Gebruik een luizenkam na het wassen om dode neten en luizen te verwijderen.
Soms is een tweede behandeling nodig na 7 tot 10 dagen om neten die de eerste behandeling hebben overleefd te doden. Controleer na twee dagen of er nog luizen zijn. Zo ja, herhaal de behandeling.
Als de behandeling niet effectief blijkt, raadpleeg dan een arts.
De luizenkam als aanvullende methode
In combinatie met een behandeling kun je een luizenkam gebruiken.
- Verdeel het haar in secties en kam het grondig door, op nat haar.
- Herhaal de kambeurt drie keer per dag en vervolgens twee keer per dag gedurende twee weken.
Voor het verwijderen van hardnekkige dode neten kun je een speciale netenverwijderende lotion gebruiken.
Textiel en voorwerpen reinigen
Om herbesmetting te voorkomen:
- Was kledingstukken zoals mutsen en sjaals op minstens 50°C.
- Gebruik voor textiel dat niet gewassen kan worden (zoals banken, autostoelen, kussens) een speciale omgevingsspray tegen luizen.
Huismiddeltjes tegen hoofdluis: liever niet!
Sommige huis-tuin-en-keukenmiddelen zoals mayonaise, olijfolie of vaseline worden weleens aangeraden tegen luizen. Deze middelen zijn echter minder effectief en hun werking is bovendien niet wetenschappelijk bewezen.
Voorkomen is beter dan genezen: hoe bescherm je jezelf tegen hoofdluis?
- Regelmatig je haar te controleren als je met kinderen werkt.
- Lang haar vast te binden.
- Geen haarborstels, sjaals of mutsen te delen.
- Een beschermend luizenproduct te gebruiken ter preventie.
